Hoera, gefeliciteerd, gelukkig...

Bijna vergeten dat er zoveel Marokkanen op 1 januari jarig zijn. Vanwege registratie bij de burgerlijke stand in Marokko. Daar is ergens iets vergeten. Dus voor het gemak dan maar 1 januari als geboortedatum gekozen. Zou dat in andere landen ook gedaan worden? Wat hebben we het toch weer prima in Nederland. Dus gefeliciteerd dan maar. Met het feit dat we het hier (ja nog steeds!) zo goed geregeld hebben, met het nieuwe jaar en fijne verjaardag voor al diegenen die vandaag jarig zijn!

Dagenlang is het nu al aan de gang. Sinds zaterdag is het nog erger geworden. Dat geknal de hele tijd. En dan te denken aan man en zoon en al die andere mensen met luchtwegproblemen. Je zal maar astma hebben. Of toch al moeite met slapen. Dan werken die knallen en die rook niet in je voordeel. En nu op nieuwjaarsdag is dat er er niet minder op geworden...

Zo, dat is er uit. En nu kan ik dan iedereen het beste wensen. Maar daar heb ik dan wel gemengde gevoelens bij. We kunnen toch iedereen altijd het beste wensen? Daar hoeft het toch geen nieuwjaar voor te zijn? En dan die goede voornemens. Waarom allleen over goede voornemens denken aan het begin van een nieuw jaar? Goede voornemens, voeren we ze ook wel uit?

Nou, dan wens ik jullie dus lekker geen gelukkig nieuwjaar. En feliciteren, dat had ik al gedaan. Maar wat ik wel graag wil is iedereen het allerbeste wensen, en goede gezondheid, veel liefde, goedheid en mooie momenten voor dit jaar en de komende jaren. Laten we er wat moois van proberen te maken...

I Amhali

Wat voelde ik me moe. Want ruim anderhalf uur op een stoel zitten kijken en lachen is vermoeiender dan  buikspieroefeningen doen. De zaal was helemaal vol. Want Amhali was in the house. Met die woorden kwam hij zondag 29 december het podium op. Vijfde try-out van zijn nieuwste show in de Meervaart.

Ik was wel benieuwd of hij live net zo grappig zou zijn als op de buis. Dat was hij zeker, maar ook vermoeiender. Thuis is hij vast niet zo'n grapjas. Want zoals hij zelf zei: "de bakker bakt thuis niet". 

Najib neemt het vaderschap serieus. Dat was de rode draad in zijn show. Die gebruikte hij om herinneringen op te halen over zijn eigen opvoeding. Maar niet voordat hij had verteld over het hondje dat zijn vrouw eerst had en waar hij steeds stiekem van af probeerde te komen.

Een meisje van 8 jaar oud zat in de zaal. Dus ik had mijn jongste kind ook mee kunnen nemen? Najib: "Dat mag helemaal niet! Ik ga grappen maken waar zelfs je moeder zich voor schaamt." Iemand in de zaal riep de naam van een geblondeerde politicus. Najib: "Daar wilde ik het niet over hebben vandaag" Maar wel: "We zouden woensdag discriminatiedag moeten maken. Een dag in de week waarop we allemaal los mogen gaan". En dat met alle mooie accentjes en stemmetjes nadoen om voor te doen hoe dat zou klinken. 

Foto's maken in de zaal was verboden, helaas. En als je met Najib op de foto wilde moest je na de show wachten op een hele kleine kans. Naar huis dus maar.  Volgende keer kijk ik graag weer naar Najib. Maar dan toch liever in mijn eigen huiskamer.

 

Kerstcadeautje

Van mij hoeven die twee vrije dagen niet echt. Als het kon zou ik gewoon de twee kerstdagen naar het werk gaan. Maar nu we toch verplicht vrij zijn, gaan we ervan genieten ook. Lekker uitrusten, niets moeten, niet koken, opruimen en al die andere dagelijkse verplichtingen. Niet eens een paar kilometer hardlopen in het park? Misschien juist een dagje vasten; meevoelen met de armen, geest reinigen...

Het is alweer acht jaar geleden. Om drie uur 's middags liepen we nog door de Kinkerstraat, of er niets aan de hand was.  En om zeven uur 's avonds was ze er, ons kleine cadeautje. Geboren op kerstavond. Ook voor ons daarom nu een bijzondere tijd. Niet met kerstboom, kaarsjes branden en meergangenmaaltijden. Maar met een verjaardag.

Het was een drukke dag. Er kwamen kinderen en er was taart, we deden spelletjes, aten chips, snoep en gingen knutselen. Ook trommelen op een Marokkaanse derbuka hebben we nog even gedaan. Met tot slot verstoppertje, en dan natuurlijk vooral op het moment dat de kinderen worden opgehaald. 

Aan iedereen een paar gelukkige dagen toegewenst. Kerst of geen kerst, familie of alleen. En speciaal voor de mensen die niet hebben wat wij hier allemaal wel hebben. Die geen verjaardag of feest kunnen vieren. Die geen dak boven hun hoofd hebben, kou lijden of niet genoeg eten om hun kinderen te voeden...

Als Jantje bij paaltje komt

“Dag meneer de koekepeer.” In een lollige bui begroet ik de man soms zo als hij thuiskomt. “Dag mevrouw de koekepeer” groette hij me gisteren terug. Ik vergat hem bijna te verbeteren omdat ik meteen in de lach schoot. Maar dochterlief vertelde papa ondertussen dat meneer de peer wordt toebedeeld en mevrouw als pauw wordt aangesproken.

Taal is altijd in beweging. Lees eens een tekst van meer dan 50 jaar geleden, dan staan daar vast allerlei woorden in die wij nu niet meer gebruiken, of anders schrijven. Dus kunnen we zelf ook een steentje bijdragen aan het veranderen van taal. Misschien is ‘het probleem’ over zoveel jaar wel ‘de probleem’, ‘dit huis’ is ‘deze huis’ of maakt het over enkele jaren helemaal niet meer uit of ik welk, welke, deze, die, dit of dat gebruik.

De uitdrukkingen, gezegdes en spreekwoorden, die zijn het leukst. Het is knap als je niet in Nederland geboren ben en je weet ze te gebruiken, of ze om te buigen tot iets wat niet helemaal klopt, maar wel begrijpelijk is. Helemaal leuk wordt het als er ook nog een verhaal bij wordt verzonnen…

Neem Jantje. Jantje is een echt Nederlands jongetje. Niet-native speakers van het Nederlands kennen Jantje uiteraard ook. En puntje, ja die is ook wel bekend. Maar puntje is toch niet zo beroemd als Jantje. Dus als je dat ene woord niet meer weet, verander je het toch mooi in een woord dat je wel kent? Zo was het niet puntje, maar Jantje die bij paaltje kwam. Het verhaal eindigde met een hele buil op het hoofd van die arme Jantje.

Tegenwind is ook zoiets. Het is toch niet zo fijn om tegen de wind in te moeten? Dan geef je toch iemand de wind van achteren? Of was dat nou weer niet de bedoeling? En als iemand het op zijn rug kan schudden is het meteen twee in één. Waarom ‘Hij kan het schudden’ of ‘Hij kan het op zijn buik schrijven’ zeggen als het met één enkele zin ook begrijpelijk is.

Welke zin of uitdrukking, welk spreekwoord zal ik de man nu eens gaan leren? Ik ga een lijstje maken. En dan verheug me nu al op de verhalen en creatieve veranderingen die hij straks weer aanbrengt. Wordt gevolgd, achtervolgd, nee: vervolgd ;)

Dubbele nationaliteit

Het staat er echt. Ik ben haar moeder en mijn schoonvader is haar vader. Hoewel, mijn naam is verkeerd gespeld. En dus vraag ik me af wie de ouders van mijn kind zijn. In het meest gunstige geval is mijn dochter nog wel familie van ons. De zus van mijn man of zo. En de tante van haar broertje en zusje. En ik dus misschien de stiefmoeder van mijn echtgenoot? Begrijp je er nog wat van? En wat levert dat straks op als we aan het douanehokje in een luchthaven in Marokko staan? Ik weet het niet maar ik verwacht niet al teveel goeds.

Mijn kinderen hebben een dubbele nationaliteit. Althans, op dit moment hebben we alleen een familieboek van het Marokkaans consulaat waaruit dat blijkt. Bij de douane in Marokko is nu al een paar keer gevraagd of en waarom mijn oudste dochter nog geen identiteitskaart heeft. En dat betekent een gang naar het Marokkaans consulaat in Amsterdam. Om zo´n kaart aan te vragen. Dat heeft veel voeten in de aarde. Het is druk op het consulaat. Er wordt gezegd dat beide ouders erbij moeten zijn. Maar achteraf hoefde dat niet, maar nadat je dat te horen hebt gekregen moet je weer achteraan in de rij. Er moeten behoorlijk wat formulieren ingevuld worden. Er worden vingerafdrukken genomen met inkt. En dan moet het hele boeltje naar Marokko. Drie maanden wachten.

Ondertussen is mijn zoon bijna veertien jaar. En dus moet hij zich volgens de Nederlandse wet kunnen legitimeren. Dat wordt een gang naar het stadsdeelkantoor in Amsterdam. Om zo´n kaart aan te vragen. Dat is heel makkelijk. Het is rustig in de wachtruimte. Eigenlijk hoeven de ouders niet eens mee en mag mijn zoon de kaart zelf aanvragen. Hij krijgt een nummer en is snel aan de beurt. Er is een scanner voor het nemen van de vingerafdrukken. En dan alleen nog betalen en een weekje wachten. Zoonlief mag de kaart dan zelf afhalen.

De Marokkaanse identiteitskaart staat vol fouten. Hele familieverhoudingen worden er als het ware op uit elkaar gerukt. Hoe het komt? Zo stond het op de formulieren die naar Marokko zijn gestuurd, was de conclusie van de medewerker van het consulaat. Wordt dat weer drie maanden wachten? En wie betaalt de prijs? Dat zijn vragen die nog niet zijn beantwoord. Ik ben benieuwd of de kaart volgend jaar zomer klaar, maar dan ook goed klaar is. Ik ben er wel klaar mee. Nee, van een dubbele nationaliteit zie ik nog geen voordeel…

Lieveling

"Ben jij Marokkaans?" vroeg ze in het Marokkaans dialect nadat ik de fiets af was gestapt. Stel dat ik haar niet had verstaan, dan had ze het antwoord meteen geweten. Uit de klanken in mijn antwoord kon ze het denk ik ook wel begrijpen...

Regelmatig word ik aangesproken door vrouwen op straat maar vooral in de supermarkt. Wil ik vertellen hoeveel dat en dat kost? Of de ingrdiënten wel halal zijn? Ik ben langer dan veel Marokkaanse vrouwen; wiil je alsjeblieft dat artikel van de bovenste plank paken. Geen vragen in het Nederlands, nee.

Het verbaast me soms dat er niet eerst heel goed naar mijn gezicht is gekeken. Maar nadat ik iets in het Marokkaans heb gezegd of na een bedankje en een godswens komen toch vaak de vragen. Of ik Nederlands ben. Getrouwd oh ja natuurlijk. Met een Marokaanse man ja dat dacht ik wel. Waar vandaan?

Het was donker toen ik van mijn werk naar huis fietste. Deze vrouw had zo te merken voor serieuzere zaken mijn hulp nodig. Een brief en een formulier in haar hand. Dochter was er niet om haar te helpen en ze wist niet wat ze moest doen, zei ze. Of ik even wilde lezen Allahyardi'ealik (waarvoor ik tevredenheid van onze Schepper zou krijgen) was haar wens.

Na mijn instructies en haar vele dankbetuigingen en wensen zei ze: "Habiba" (lieveling). Ik fietste vrolijk naar huis. Blij dat ik iemand kon helpen. Fijn dat iemand zulke mooie woorden gebruikte. Heerlijk dat 'zomaar' iemand op straat je 'lieveling' noemt. Op naar huis, naar mijn eigen 'Habiba's'.

Pietje met vlechtjes

Als kind was ik bang voor mannen met baarden. En dus natuurlijk ook en vooral, voor Sinterklaas. Sint, dat betekende huilen want dan moest je op schoot zitten bij zo’n man met een verschrikkelijk grote lange baard. Ik was dan ook blij dat mijn moeder mij toen ik al heel jong was vertelde dat die man niet bestond.

Piet, die was natuurlijk leuker. Piet was vrolijk en hij deelde pepernoten en snoepjes uit. Het sinterklaasfeest was verder wel prima. Ieder kind houdt toch van cadeautjes krijgen en zoetigheid eten?

Het was begin jaren ’80. Mijn lerares Frans organiseerde het heerlijk avondje bij haar thuis voor de hele klas. Hoe vooruitstrevend ze was besef ik nu eigenlijk pas. Drie jongens uit de hogere klassen speelden voor Sint en pieten. De pieten waren niet geschminkt en de Sint was een Surinaamse jongen. Iedereen vond het leuk en er werden geen vervelende discussies gevoerd zoals die van de laatste tijd met alle voor- en tegenstanders van Zwarte Piet. Zo kon en kan het dus ook.

Thuis vieren wij geen Sinterklaas. Mijn kinderen wisten altijd al dat die man-met-die-lange-witte-baard niet echt is. Wie Sinterklaas wil vieren moet het zelf weten. Van mij hoeft al die poespas niet. Maar op school krijgen kinderen er toch iets van mee. En daarom wilde de kleine meid dan toch een pietenpak. Want verschillende klasgenootjes kwamen al in zo’n kleurig pakje naar school. Dat weigeren kon papa niet over zijn hart verkrijgen. En dus is er een pakje gekocht…en handschoenen…en een pruik met vlechtjes… Maar geen schmink en dat hoeft ook niet.

Sint en Piet mogen wat mij betreft wel de boom in. Of nee, foutje, de daken op. Piet mag de schoorsteen in. Cadeautjes in schoentjes van kindertjes leggen. In ons huis dan niet, want de chocoladekruidnoten en het gevulde speculaas kopen we zelf wel. En een wortel ga ik toch echt niet in een schoen stoppen.

Stiekem hoop ik op een herleving van die kleine gebeurtenis begin jaren ’80, maar dan in het groot. Een niet-blanke Sint op de boot bij de intocht. Witte baard kan best, die man is immers al heel oud. Hoe lang duurt het voor we zover zijn? Eigenlijk kan het me allemaal niet zo heel veel schelen. Iedereen zijn ding. 5 december is altijd weer zo snel voorbij…

Vraag en antwoord op de fiets

"Mama, jij bent toch door heel Amsterdam gefietst?" 
"Ja Yasmine, dat klopt wel ongeveer."
"Was dat moeilijk?"

Hoe leg je je kind dat nou weer uit? Dat je niet in één keer door heel je stad kunt fietsen. Dat je vele jaren nodig hebt voor je op de fiets werkelijk wat gezien hebt van je stad. Dat je van Amsterdam-Zuid, naar -Oost en naar -West bent verhuisd. En dat je vele jaren naar je werk in het centrum bent gefietst. Waarbij je heel vaak verschillende routes nam. Hoe kan een kind van bijna 8 dat bevatten? Zij woont nog niet bijna 50 jaar in dezelfde stad...

Ze wil weten en leren. En vooral op de fiets zijn die er momenten samen. Zonder de drukte van de andere gezinsleden. Dan kun je lekker vragen stellen. Maar mama moet ook nog op het verkeer letten. En mama praat voor zich uit terwijl jij zelf lekker beschut achter haar rug zit. Het "wat zeg je" is daarom niet van de lucht. En ik steeds maar harder praten. Iedereen langs de weg kijkt ernaar. Maar wij zijn verdiept in ons vraag-en-antwoord. Gezellig vragen stellen en beantwoorden op de fiets.

"Wat hebben ze dat mooi getekend." Daarmee doelt ze op het stoplicht waarbij de lichten de vorm hebben van een rood-, oranje- of groene fiets. En ja, daar heb je het weer. Dat wordt natuurlijk niet getekend. Dus dan moet je dat hele productieproces uitleggen. Of jokken: "Ja he, dat hebben ze perfect getekend." Maar nee, met dat laatste geef je als moeder geen goed voorbeeld.

En nu wil ze zelf natuurlijk ook fietsen. Want ze is al bijna 8. Maar de fietspaden worden steeds voller, drukker en dus gevaarlijker. Vroeger namen 'mensen met geld' vaker de auto. Nu maakt het geen verschil meer hoe arm of rijk je bent. Fietsen in de stad is sneller en gezonder dan autorijden. Maar dat betekent dat je als ouders nog beter op moet letten. Je moet overal ogen hebben als je kind naast of voor je fietst. Nee dat doen we voorlopig maar niet. De school is toch om de hoek dus daar fietsen we toch niet heen.

Voorlopig dus nog lekker samen op de fiets. Zij vragen en ik antwoorden...

Vijne verjaardag

Vandaag ben ik jarig en dan mag ik doen waar ik zin in heb. Als dat waar was, vloog ik vandaag nog naar Mekka. Dan bleef ik daar tot na het offerfeest en ging ik daarna nog leuk een weekje shoppen in New York City of London. Mooi contrast.

Eigenlijk zijn er maar twee feesten voor een moslim; suikerfeest en offerfeest. We vieren dus niet echt verjaardagen. Soms vergeten we zelfs van elkaar dat we jarig zijn. Op een normale werkdag zitten we zo in het ritme van alles wat er moet gebeuren om naar school of werk te gaan, dat er weinig tijd is om daar echt aan te denken. En een taartje kun je altijd wel eten, daar hoef je niet echt jarig voor te zijn. Een cadeautje kun je ook geven wanneer je wilt of kunt. Hoe spontaner hoe beter...

Als je op zondag jarig bent kun je toch wel een beetje tijd besteden om in ieder geval samen te ontbijten. Het is dan wel heel leuk dat mijn oudste dochter voor de gelegenheid een brownietaart had gebakken, compleet met chocoladelaagje en smarties. En dat manlief een stukje voor me had afgesneden waarbij hij de smarties aanvulde tot hij een aantal van 48 erop had gelegd. Om me er even aan te herinneren hoe de tijd tikt. Nog twee jaar, dan ligt er alweer een episode achter me. Als ik dat mee mag maken.

Het liefste en schattigste dat ik vandaag kreeg was het briefje dat ik van mijn jongste kind in handen gedrukt kreeg. 'Vijne verjaardag' stond erop. Op mijn opmerking dat je 'vijne' niet met een 'v' maar met een 'f' schrijft, zei ze: "Daar kan ik geen hartje van maken". En dat klopt als een bus. Voor mama schrijf je briefjes met zo veel mogelijk hartjes, toch? En van de opmerking "Je bent nu wel 48, maar je lijkt nog steeds 47" moest ik toch wel even slikken. Laatst dacht een collega namelijk dat ik nog maar 34 was! Tsja, een kind van bijna 8 maak je echt niets wijs!

Ik heb dan wel niet precies gedaan waar ik zin in had, maar leuk was het zeker. 's ochtends lekker ontbijten. Daarna een rondje van bijna 5 kilometer in het Vondelpark, en wel zonder pijn. Traktatie gekocht voor morgen op het werk. En 's middags gezellig bowlen met mijn gezin. Daarna visgerechten eten in een Chinees restaurant. Een hele 'vijne' verjaardag!

Jan Peter en Mohammed

Mohammed heeft een plas gedaan. Mooi op de wc. Nou, ik weet niet of ik het daarmee eens ben. Een plas is toch niet zo mooi? En Jan Peter als klein ventje trekt de kar. Daar wordt hij een beetje moe van. Als een kleine Jan Peter van het karretje trekken al moe werd, hoe moe is hij nu dan wel niet?

Het was 2007. Mijn tweejarige dochter kreeg een cadeautje van stadsdeel de Baarsjes. Net als alle andere tweejarige leeftijdsgenoten. Lekker voorlezen, daar had ik als moeder wel oren naar. Wat een leuke kleine korte verhaaltjes met steeds weer een plaatje erbij. Woordjes leren met 'Mijn eerste Van Dale'. Het voorleeswoordenboek als wapen tegen taalachterstand. Leuk toch?

De aardbei, de broek en de draaimolen. Modder, neus en oma. Bij ieder woord staat een plaatje en een verhaaltje op rijm. Maar het mooiste verhaaltje is dat van Mohammed. Natuurlijk deden we een spelletje met het verhaaltje. We keken steeds heel even stiekem naar het plaatje van Mo die net een plas had gedaan. Dan deden we het boek heel snel dicht, want dat was toch echt te erg. We gierden van het lachen. Want dat was niet zo mooi van Mo. Het was juist lelijk. Lelijk op de wc. Had Van Dale dat dan niet begrepen? Heerlijk die kinderfantasie.

Zelf vond ik het verhaaltje en vooral het plaatje van Jan Peter het leukst. Onze toenmalige minister-president als klein ventje. Hij leek ook precies op de volwassen JP. Maar daar sloeg ook mijn fantasie op hol. JP en Mo werden vrienden. En toen was het Mo die de kar voor JP trok. Mo was een stoere vent; hij werd helemaal niet moe. De poes begroef heel mooi haar plasje in het zand en mocht daarna in de kar van JP. Na de strandwandeling moest JP naar de wc. Poe poe hij heeft een plas gedaan. Daar werd hij een beetje moe van.

Ik weet het zeker...als de rollen waren omgedraaid, als het Jan Peter was geweest die zo'n mooie plas had gedaan, dan hadden heel veel mensen dat boek gekocht!

Spook op de fiets

Volgende keer…nou echt hoor! Zoiets laat ik me niet nog eens zeggen. Het is toch ook niet zo? Dan moet men eerst maar eens goed kijken en niet meteen een opmerking maken.

Was het wel echt tegen mij? Toen ik al een stuk verder was gefietst keek ik nog eens om, maar ik zag niemand lopen voor wie het anders bestemd kon zijn geweest. In de ramen van de auto’s waar ik voorbij reed keek ik naar mijn spiegelbeeld. Het zal de zonnebril en de wind wel zijn geweest. Ik droeg mijn sjaal ook wat losser dan anders. Ja, dat was het! Anders zeg je dat toch niet?

 “Je lijkt wel een spook.”

 Teruggaan? Ik heb geen wit laken over mijn hoofd met twee gaten er doorheen om te kijken. Dat kan ik dan toch ook zeggen? Mijn gezicht bedek ik niet, doe dan normaal. Gewoon even genoegdoening halen. Iemand even lekker van katoen geven. Wat karateskills uit de kast halen. Niet echt verstandig, maar ja…

Het is toch wel handig om eens een lijstje bij te houden. Een repertoire aan antwoorden dat ik dan meteen paraat heb voor als er iemand opmerkingen maakt. Dan sta of zit je voortaan nooit meer met je mond vol tanden. Maar dan moet je wel net de goede opmerkingen en bijbehorende reacties verzameld hebben. En ook moet je het net treffen met de persoon die je voor je hebt. Straks is het nog een agressieveling die begint te dreigen of een gek die een mes tevoorschijn haalt. Nee toch maar geen karateskills, repertoire en grote mond...

Spoken lachen niet, daar schrik je van en daar ben je bang voor. Gedaantes in witte lakens met gaten om doorheen te kijken Zienje niet lachen. die lachen ook niet. Volgende keer en iedere andere keer dat iemand iets naar mijn hoofd slingert, tover ik gewoon mijn mooiste glimlach tevoorschijn…